પ્રોટીન પાઉડર પોષક તત્વોનો ભંડાર છે, જે વજન ઘટાડવામાં, સ્નાયુઓનું નિર્માણ કરવામાં, યાદશક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. આ સપ્લિમેન્ટ્સની અસરકારકતા ચકાસવા માટે ઘણા અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. સંશોધન મુજબ, સપ્લીમેન્ટ્સનું સેવન સ્વાસ્થ્ય માટે સારું નથી, જ્યારે કેટલાક અભ્યાસો દર્શાવે છે કે તે સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે. તો ચાલો જાણીએ, પ્રોટીન સપ્લીમેન્ટસ વિશેની મહત્વની માહિતી.
પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સ શું છે
ફિટનેસ પ્રોફેશનલ (અમેરિકન કાઉન્સિલ ઓન એક્સરસાઇઝ) હરકીરત સિંઘના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ એક પ્રકારનું ડાયેટરી સપ્લિમેન્ટ છે. તે કુદરતી અને કૃત્રિમ તત્વોથી બનેલું છે. સામાન્ય રીતે ત્રણ પ્રકારના પ્રોટીન હોય છે. તેને બનાવવા માટે છાશ, કેસીન અને ટ્રી-પ્લાન્ટનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
દૂધમાં લીંબુ ઉમેર્યા પછી જે પ્રવાહી રહે છે તે પાણી છે, તે પ્રોટીન છે, જે ચીઝ, કેસીન છે. જેનો રંગ દૂધ જેવો સફેદ હોય છે. છાશ એ ઝડપથી પચતું પ્રોટીન છે જ્યારે કેસીનને પચવામાં સમય લાગે છે. સોયાબીન, વટાણા, ચોખા, બટાકા અથવા શણ જેવા છોડના સ્ત્રોતમાંથી પણ પ્રોટીન બનાવી શકાય છે.
પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સમાં આવશ્યક એમિનો એસિડ હોય છે, જે સ્નાયુઓ બનાવે છે, હાડકાંને મજબૂત કરે છે અને શરીર માટે ઘણી રીતે ફાયદાકારક છે.
પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સના ફાયદા
જો તમે તમારા આહારમાં એમિનો એસિડનો સમાવેશ કરવા માંગો છો, તો તમે પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ માટે નિષ્ણાતની સલાહ લઈ શકો છો.
અભ્યાસો અનુસાર, એથ્લેટ્સને પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સથી ઘણો ફાયદો થાય છે, કારણ કે તેમને સ્નાયુ બનાવવા માટે સરેરાશ વ્યક્તિ કરતાં વધુ પ્રોટીનની જરૂર હોય છે. જો કે, સામાન્ય ખોરાકમાંથી પણ પ્રોટીન આપી શકાય છે.
પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સના ગેરફાયદા
રિસર્ચ મુજબ પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સનું વધુ સેવન કરવાથી પેટની સમસ્યા થઈ શકે છે. આ કારણે તમે લીવર અને કિડનીની બીમારીથી પણ પરેશાન થઈ શકો છો.
બજારમાં મળતા પ્રોટીન સપ્લીમેન્ટ્સ પર લખેલું છે કે આ પ્રોટીન કુદરતી અને હર્બલ છે, પરંતુ તે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. કારણ કે સંશોધન મુજબ મોટાભાગની હર્બલ સપ્લીમેન્ટ્સ યોગ્ય ગુણવત્તાની હોતી નથી.
શું પ્રોટીન સપ્લીમેન્ટ્સ ત્વચા માટે પણ ખરાબ છે?
તેની ત્વચા પર સીધી આડઅસર થતી નથી, પરંતુ પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સ વધુ માત્રામાં લેવાથી પાચનતંત્ર પર અસર થાય છે. જેના કારણે તમે ખીલથી પણ પરેશાન થઈ શકો છો.
હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સ લઈ શકે કે નહીં?
જો તમે હાઈ બ્લડ પ્રેશર, શુગર અથવા અન્ય કોઈ રોગના શિકાર છો, તો તમારે સપ્લીમેન્ટ્સ લેવાનું ટાળવું જોઈએ કારણ કે તે તમારી સમસ્યાને વધુ વધારી શકે છે. કેટલાક પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સમાં શેલ્ફ લાઇફ વધારવા માટે ખાંડ, કેફીન અને રસાયણોનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. જેના કારણે આરોગ્યને અસર થાય છે. તમે સપ્લિમેન્ટ્સ લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લઈ શકો છો.
શું સપ્લિમેન્ટ્સ સ્ત્રીઓ માટે ફાયદાકારક છે?
જેમ જેમ સ્ત્રીઓની ઉંમર વધતી જાય છે તેમ તેમ તેઓ ઘણીવાર ઓસ્ટીયોપોરોસીસ અને આર્થરાઈટીસ જેવા હાડકાના રોગોથી પીડાય છે. સંશોધન મુજબ, પ્રોટીન હાડકાના સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. તેથી, સ્ત્રીઓ પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સથી લાભ મેળવી શકે છે. જો કે, સંતુલિત આહાર પ્રોટીનની ઉણપને પણ પૂરી કરી શકે છે.
શું હોમમેઇડ ફૂડ પ્રોટીનની જરૂરિયાત પૂરી કરી શકે છે?
-જો તમારે ફિટ રહેવું હોય તો સંતુલિત આહાર લો.
– માંસાહારી વ્યક્તિ માટે પ્રોટીનનો સ્ત્રોત દૂધ, ઈંડા, ચિકન, માછલી વગેરે છે.
-શાકાહારીઓ પ્રોટીનના પુરવઠા માટે દૂધ અથવા તેમાંથી બનેલા ખોરાકનું સેવન કરી શકે છે. કઠોળમાં પ્રોટીન વધુ માત્રામાં જોવા મળે છે.
– જો તમે શાકાહારી આહાર લો છો, તો તેમાં પ્રોટીનનો સ્ત્રોત પ્લાન્ટ આધારિત ખોરાકનું મિશ્રણ હોઈ શકે છે.
