યુએસ સ્પેસ એજન્સી NASA તેનું ચંદ્ર મિશન આર્ટેમિસ 1 આજે એટલે કે 3 સપ્ટેમ્બર, 2022ની રાત્રે લગભગ 12:45 વાગ્યે લોન્ચ કરવાની છે. લોંચ કેપ કેનાવેરલ, ફ્લોરિડામાં લોન્ચ પેડ 39B થી થશે. નાસાનું આ રોકેટ 29 ઓગસ્ટે લોન્ચ થયું ન હતું. કારણ બળતણ લીક અને ક્રેક હતું. આખી દુનિયામાં સવાલ ઉઠી રહ્યો છે કે 50 વર્ષ પછી ચંદ્ર પર જવાનો વિચાર શું હતો. એવું તો શું છે જેના માટે નાસા સહિત અનેક દેશો આ પ્રયાસમાં લાગેલા છે
મનુષ્યોને લઈ જનાર પ્રથમ અવકાશયાન
આર્ટેમિસ 1 મિશન માનવ અવકાશ ઉડાન માટે એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થઈ શકે છે. ઘણા દાયકાઓ પછી, મનુષ્ય પૃથ્વીની લોઅર અર્થ ઓર્બિટ (LEO) ની બહાર જવા જઈ રહ્યો છે. જો આજનું પ્રક્ષેપણ સફળ થાય છે, તો પ્રથમ વખત એવું બનશે કે કોઈ માનવીની મદદ વિના, નાસા સ્પેસ લોંચ સિસ્ટમ (SLS) રોકેટ દ્વારા ઓરિઅન સ્પેસશીપને ચંદ્રની આસપાસ પરિભ્રમણ કર્યા પછી પાછા આવવા માટે મોકલી રહ્યું છે. આ યાત્રા 42 દિવસ, 3 કલાક અને 20 મિનિટની હશે, ચંદ્રની કાળી બાજુની પણ તપાસ કરવામાં આવશે.ઓરિયન સ્પેસશીપ માનવ અવકાશ ઉડાન માટે રચાયેલ છે. મનુષ્ય દ્વારા બનાવવામાં આવેલ આ પ્રકારનું પ્રથમ અવકાશયાન હશે જે અવકાશમાં સૌથી લાંબુ અંતર કાપશે. તે પણ માણસોને બેસાડીને. આ પહેલા ક્યારેય કોઈ વાહને આનાથી વધુ અંતર કાપ્યું ન હતું. મિશન દરમિયાન ઓરિઅન પૃથ્વીથી ચંદ્ર સુધીની પ્રથમ 4.50 લાખ કિમીની મુસાફરી કરશે. ત્યારબાદ 64 હજાર કિમી દૂર ચંદ્રની કાળી બાજુ તરફ જશે. ઓરિઅન સ્પેસશીપ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પેસ સ્ટેશન સાથે જોડાયેલા વિના આટલી લાંબી મુસાફરી કરનાર પ્રથમ અવકાશયાન હશે.
ઓરિઅન સાથે દસ નાના ઉપગ્રહો પણ જશે
ઓરિયન સ્પેસશીપ તેની સાથે દસ નાના ઉપગ્રહો એટલે કે ક્યુબસેટ્સ પણ લઈ જઈ રહ્યું છે. જેને તે અવકાશમાં છોડશે. આ નાના ઉપગ્રહો ઓરિયનની યાત્રા અને અન્ય ગતિવિધિઓ પર નજર રાખશે. આ ક્યુબસેટ્સ ચંદ્રના વિવિધ ભાગો પર નજર રાખશે. તેમની તપાસ કરશે. ભવિષ્યમાં, આ ક્યુબસેટ્સની મદદથી, પૃથ્વીની નજીક પરિભ્રમણ કરી રહેલા એસ્ટરોઇડ પર અવકાશયાન મોકલવાની તૈયારી પણ કરવામાં આવી રહી છે. આ ક્યુબસન્ટ્સ પણ આવા એસ્ટરોઇડનો અભ્યાસ કરશે. આ સાથે અન્ય પ્રકારનું અવકાશ સંશોધન પણ કરવામાં આવશે.
આ મિશનનું નામ આર્ટેમિસ કેમ રાખવામાં આવ્યું?
ગ્રીસમાં, ચંદ્રની દેવીને આર્ટેમિસ કહેવામાં આવે છે. તેણીને શિકારની દેવી પણ માનવામાં આવે છે. તે એપોલોની જોડિયા બહેન છે. આ નામ એટલા માટે પસંદ કરવામાં આવ્યું છે કારણ કે પ્રથમ વખત કોઈ મહિલાને ચંદ્ર મિશન પર મોકલવાની તૈયારી કરવામાં આવી રહી છે. તેમજ અશ્વેત વ્યક્તિ. આ લોકો વર્ષ 2030માં ચંદ્ર પર જશે. મહિલાનું સન્માન કરવા માટે નાસાએ આ મિશનને આર્ટેમિસ નામ આપ્યું છે. જેમ અમેરિકાનું એપોલો મૂન મિશન સફળ રહ્યું હતું, તેમ તેમને આશા છે કે આ મિશન પણ સફળ રહેશે.
આર્ટેમિસ મૂન મિશન શા માટે જરૂરી છે?
20મી સદી દરમિયાન સ્પેસ રેસ થઈ રહી હતી. 60 અને 70ના દાયકામાં અમેરિકા અને સોવિયત સંઘ વચ્ચે ચંદ્ર પર જવા અને ઉપગ્રહોને અવકાશમાં છોડવાને લઈને ભયંકર યુદ્ધ થયું હતું. પૃથ્વી સિવાયના ગ્રહ પર જવાની વાત સાથે અમેરિકાએ પહેલેથી જ પોતાની ઓળખ બનાવી લીધી હતી. અહીં, ભારતની સ્પેસ એજન્સી ISROના ચંદ્રયાન-1 એ ચંદ્ર પર પાણીની શોધ કરી. ચીનના ચાંગી-5એ પણ આ વાતની પુષ્ટિ કરી છે. હવે ચીન અને રશિયા ચંદ્ર માટે ઇન્ટરનેશનલ લુનર રિસર્ચ સ્ટેશન બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. આ લોંગ માર્ચ 9 રોકેટ દ્વારા ક્રૂ લોન્ચ વ્હીકલને ચંદ્ર પર મોકલશે
