માત્ર 76 વર્ષનું નવું ભારત હવે વિશ્વગુરુ કહેવાતા અમેરિકાને પછાડવાના માર્ગે છે. ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંક ગોલ્ડમેન સૅક્સના તાજેતરના અહેવાલો આ સૂચવે છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે 2075 સુધીમાં, ભારત ક્વોન્ટમ જમ્પ કરશે અને વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે. વર્કફોર્સમાં વધારો અને ટેક્નોલોજી સહિત ઘણી બાબતો આમાં મોટી ભૂમિકા ભજવશે.
જો રિપોર્ટની આગાહી સાચી હોય તો લગભગ 5 દાયકામાં ભારત આર્થિક મોરચે અમેરિકાની સાથે જાપાન અને જર્મનીને પણ પાછળ છોડી દેશે. હાલમાં, ભારત વિશ્વની 5મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે.
રિપોર્ટમાં શું છે
રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે ડેમોગ્રાફિક્સ, ઈનોવેશન અને ટેક્નોલોજી, ઉચ્ચ મૂડી રોકાણ અને વધતું વર્કફોર્સ ભારતના વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે, ‘ભારતનો નિર્ભરતા ગુણોત્તર પણ આગામી બે દાયકામાં પ્રાદેશિક અર્થતંત્રોની સરખામણીમાં સૌથી નીચો રહેશે.’ ખરેખર, નિર્ભરતા ગુણોત્તર દ્વારા, તે નક્કી કરવામાં આવે છે કે દેશમાં કામ કરતા લોકોની સંખ્યાના પ્રમાણમાં, કેટલા લોકો તેમના પર નિર્ભર છે.
ગોલ્ડમૅન સૅશ રિસર્ચના ભારતીય અર્થશાસ્ત્રી શાંતનુ સેનગુપ્તા કહે છે કે શ્રમ ક્ષમતા અને મૂડી રોકાણમાં વધારો પણ ભારતને આગળ વધારશે. તે જ સમયે, તેમણે કહ્યું, ‘ભારતમાં નિર્ભરતા ગુણોત્તરમાં ઘટાડો, વધતી આવક અને નાણાકીય ક્ષેત્રમાં વિકાસ સાથે બચત દરમાં વધારો થવાની શક્યતાઓ છે.’ તેમણે કહ્યું કે આના દ્વારા રોકાણને આગળ વધારવા માટે મૂડીની ઉપલબ્ધતા વધારવાની શક્યતાઓ હશે.
જોખમો છે
રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે જો લેબર ફોર્સ રેટ નહીં વધે તો તે ભારતની અર્થવ્યવસ્થા માટે પણ જોખમ બની શકે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ‘છેલ્લા 15 વર્ષમાં ભારતમાં શ્રમબળમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.’ વળી, પુરુષોની સરખામણીએ આ ક્ષેત્રમાં મહિલાઓનો હિસ્સો ઘણો ઓછો છે.
જોકે, ગોલ્ડમૅન સૅક્સે રિપોર્ટમાં સરકાર દ્વારા રોડ અને રેલવેને લઈને થઈ રહેલી કામગીરીનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. બેંક માને છે કે ખાનગી ક્ષેત્ર માટે ઉત્પાદન અને સેવાઓમાં ક્ષમતા વધારવાનો આ યોગ્ય સમય છે જેથી વધુ રોજગારી સર્જી શકાય.
