ભારતીય નૌકાદળના આઠ ભૂતપૂર્વ જવાનોને કતારની અદાલતે મૃત્યુદંડની સજા ફટકારી છે. ભારત આનાથી ચોંકી ગયું છે અને આ મામલે તમામ કાયદાકીય વિકલ્પો પર વિચાર કરી રહ્યું છે. આ તમામ આઠ ભારતીય નાગરિકો અલ દહરા કંપનીના કર્મચારીઓ છે જેમને ગયા વર્ષે જાસૂસીના એક કથિત કેસમાં અટકાયતમાં લેવામાં આવ્યા હતા. સૌથી મોટી આશ્ચર્યની વાત એ છે કે કતારી સત્તાવાળાઓ દ્વારા ભારતીયો પર લગાવવામાં આવેલા આરોપોને સાર્વજનિક કરવામાં આવ્યા નથી અને ન તો તે જણાવવામાં આવ્યું છે કે કયા આરોપમાં ખલાસીઓને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવી છે.
દરમિયાન, કતારમાં બનેલી આ ઘટના બાદ ભારત સરકાર પાસે કયા વિકલ્પો બચ્યા છે તેની ચર્ચા ભારતમાં તેજ બની છે. પૂર્વ રાજદ્વારી અને અનેક ખાડી દેશોના રાજદૂત દીપક વોહરાએ કહ્યું છે કે જ્યારે પણ આવા કિસ્સાઓ સામે આવે છે, ત્યારે સૌથી પહેલા કોન્સ્યુલર એક્સેસ આપવામાં આવે છે, જેના હેઠળ ભારતીય રાજદ્વારીઓ વિદેશી જેલમાં બંધ ભારતીય કેદીઓને મળે છે અને તેમની સાથે વાત કરે છે. યોગ્ય રીતે રાખવામાં આવે છે કે નહીં, તેમને ખોરાક અને દવા મળી રહી છે કે નહીં અને તેમના પર અત્યાચાર થઈ રહ્યો છે કે કેમ. આ કેસમાં પણ આ પ્રવેશ આપવામાં આવ્યો હતો.
વોહરાએ કહ્યું કે આ પછી કાયદાકીય ઉપાયો છે, જેમાં ભારતીય રાજદ્વારીઓ નીચલી અદાલતના નિર્ણયને ઉચ્ચ અદાલતમાં પડકારે છે. ત્રીજા વિકલ્પ તરીકે, બંને દેશોના રાજદ્વારીઓ અથવા રાજકારણીઓ પરસ્પર વાતચીત કરે છે અને મામલો ઉકેલે છે. તે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો પર નિર્ભર કરે છે અને જો સંબંધો સારા હોય તો બંને દેશો સામાન્ય રીતે મુક્તિના નિષ્કર્ષ પર પહોંચે છે.
વોહરાએ કહ્યું કે કતાર સાથે ભારતના સંબંધો પણ સારા રહ્યા છે અને વર્તમાન વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરના પણ ત્યાંના રાજદ્વારીઓ અને રાજનેતાઓ સાથે સારા સંબંધો છે. આવી સ્થિતિમાં આ બાબતનો સકારાત્મક ઉકેલ મળી શકે છે. આ સાથે વોહરાએ કહ્યું કે કતાર એ ન ભૂલે કે 2014 અને 2017માં જ્યારે ગલ્ફ કોઓપરેશન કાઉન્સિલે તમને બહાર કાઢ્યા હતા ત્યારે તમે ભારત દોડી આવ્યા હતા અને અનાજ માંગ્યું હતું, ત્યારે ભારતે તમને સ્વીકારી લીધા હતા.ખાસ કરીને 2017માં તરત જ અનાજ મોકલવામાં આવ્યું હતું. કોઈપણ શરતો વિના. વોહરાએ કહ્યું કે કતરે ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું સન્માન કર્યું છે અને જો જરૂર પડે તો તેઓ કતારના અમીર સાથે પણ વાત કરી શકે છે.
સુદાનમાં રાજદૂત રહેલા વોહરાએ ઝી ન્યૂઝને જણાવ્યું હતું કે તેમણે કેટલાક ભારતીયોને ત્યાંથી મુક્ત પણ કરાવ્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે ઘણા મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં એવી ચર્ચા છે કે કતાર ઈટાલી પાસેથી સબમરીન ખરીદી રહ્યું છે અને આ મરીન ઈઝરાયલ માટે જાસૂસી કરી રહ્યા છે. કતારને આ વાતનો હવા મળી ગયો અને તે લોકોને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા. હવે જ્યારે હમાસ-ઈઝરાયલ યુદ્ધ વચ્ચે ભારતે ઈઝરાયેલને સમર્થન આપ્યું છે, ત્યારે ઉશ્કેરાયેલા કતારે ભારતીય મરીન પર પોતાનો ગુસ્સો ઠાલવીને સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે તેને હળવાશથી ન લેવો જોઈએ. વોહરાએ કહ્યું કે જો સાઉદી અરેબિયા (1980ના દાયકામાં)ની જેમ કતાર પણ આતંકવાદીઓને આશ્રય આપવાની રણનીતિ અપનાવશે તો તેને આખી દુનિયામાં એવી લપડાક પડશે કે તમારી 12 હજારની સેના કંઈ કરી શકશે નહીં.
અહીં, તેના જવાબમાં, વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે તે આ બાબતને ‘મહત્વ’ આપી રહ્યું છે અને તમામ કાયદાકીય વિકલ્પોની શોધ કરી રહ્યું છે. આ બાબતથી વાકેફ લોકોના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતીય નૌકાદળના ભૂતપૂર્વ જવાનોમાં કેપ્ટન સૌરભ વશિષ્ઠ, કમાન્ડર પૂર્ણેન્દુ તિવારી, કેપ્ટન બિરેન્દ્ર કુમાર વર્મા, કમાન્ડર સુગુણાકર પાકલા, કમાન્ડર સંજીવ ગુપ્તા, કમાન્ડર અમિત નાગપાલ અને નાવિક રાગેશનો સમાવેશ થાય છે. વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે તમામ ભૂતપૂર્વ નૌકાદળ અધિકારીઓનો ભારતીય નૌકાદળમાં 20 વર્ષનો “નિષ્કલંક કાર્યકાળ” રહ્યો છે અને તેઓએ પ્રશિક્ષકો સહિત દળમાં મહત્વપૂર્ણ પદો પર સેવા આપી છે.
