ISROનું ચંદ્રયાન-3 મિશન 40 દિવસની લાંબી મુસાફરી બાદ બુધવારે ચંદ્રની સપાટી પર પહોંચવાનું છે. ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્રયાન-2 પછીનું મિશન છે. તેનો હેતુ ચંદ્ર પર સુરક્ષિત અને નરમ ઉતરાણ કરવાનો છે, ચંદ્રની આસપાસ ભ્રમણકક્ષા કરવી અને ચંદ્રની સપાટી પર વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો હાથ ધરવાનો છે. ચંદ્રયાન-3નું લેન્ડર આજે સાંજે લગભગ 6.04 કલાકે ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગનો પ્રયાસ કરશે. ચંદ્રયાનના લેન્ડિંગ મોડ્યુલમાં વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવરનો સમાવેશ થાય છે, જે ચંદ્રની સપાટી પર પ્રયોગો માટે પેલોડથી સજ્જ છે.
ઈસરોની વેબસાઈટ મુજબ, વિક્રમ લેન્ડર ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે અને એક રોવર તૈનાત કરે છે જે તેની ગતિશીલતા દરમિયાન ચંદ્રની સપાટીનું રાસાયણિક વિશ્લેષણ કરશે. ટચડાઉન પર, વિક્રમ લેન્ડરની એક બાજુની પેનલ ખુલશે, જે પ્રજ્ઞાન રોવર માટે રેમ્પ બનાવશે. ત્રિરંગા અને ઈસરો લોગો સાથેનું 6 પૈડાવાળું પ્રજ્ઞાન રોવર છે જે 4 કલાક પછી ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરશે અને 1 સેમી પ્રતિ સેકન્ડની ઝડપે આગળ વધશે. વિક્રમ લેન્ડર મોડ્યુલનું દળ, જેમાં પ્રજ્ઞાન રોવર અને પેલોડનો સમાવેશ થાય છે, તે 1700 કિલોથી વધુ છે. લેન્ડર અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસાનું પેલોડ પણ વહન કરી રહ્યું છે.
લેન્ડરનું નામ વિક્રમ કેવી રીતે પડ્યું?
શું તમે જાણો છો કે ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડરનું નામ વિક્રમ કેમ રાખવામાં આવ્યું છે? જો નહીં, તો ચાલો તમને જણાવીએ. તેનું નામ ભારતના મહાન વૈજ્ઞાનિક વિક્રમ સારાભાઈના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જેને વ્યાપકપણે ભારતીય અવકાશ કાર્યક્રમના પિતા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેઓ સંસ્થાના નિર્માતા પણ હતા અને અમદાવાદમાં ભૌતિક સંશોધન પ્રયોગશાળા (PRL) સહિત મોટી સંખ્યામાં સંસ્થાઓ સ્થાપવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. 1969માં ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) ની સ્થાપના વિક્રમ સારાભાઈની મોટી સિદ્ધિઓમાંની એક છે. રશિયન સ્પુટનિકના પ્રક્ષેપણ પછી, તેમણે સરકારને અવકાશ કાર્યક્રમના મહત્વ વિશે સમજાવવાનો આગ્રહ કર્યો. આ રીતે, ISROની સ્થાપનાના 5 દાયકા પછી, ભારત ચંદ્ર અને મંગળ પર પહોંચી ગયું છે.
શા માટે રોવરનું નામ પ્રજ્ઞાન રાખવામાં આવ્યું?
ચંદ્રયાનના રોવરનું નામ પ્રજ્ઞાન છે, જે જ્ઞાન અને સર્વોચ્ચ બુદ્ધિ સાથે સંકળાયેલ સંસ્કૃત શબ્દ છે. લેન્ડિંગ બાદ રોવરનું કામ શરૂ થશે તેવું જાણવા મળે છે. તે પૃથ્વી પર એક ચંદ્ર દિવસ અથવા 14 દિવસ સુધી કાર્યરત રહેશે. ISRO નિષ્ણાતો લેન્ડર અને રોવર પરના પાંચ વૈજ્ઞાનિક સાધનોમાંથી આવતા ઘણા બધા ડેટાનું વિશ્લેષણ કરશે. લેન્ડર અને રોવર આસપાસના પર્યાવરણનો અભ્યાસ કરવા માટે એક ચંદ્ર દિવસ (લગભગ 14 પૃથ્વી દિવસ) માટે મિશન પર રહેશે. આ દરમિયાન, તેઓએ દક્ષિણ ધ્રુવ પર ચંદ્ર રાત્રિના -238 ° સેના ઠંડા તાપમાનનો સામનો કરવો પડશે. જો કે, ઈસરોના અધિકારીઓએ વધુ એક ચંદ્ર દિવસ સુધી તેઓ સક્રિય રહેવાની શક્યતાને નકારી નથી.
