રશિયાના વિપક્ષી નેતા એલેક્સ નવલ્નીનું જેલમાં અવસાન થયું. તે પુતિનના ટીકાકાર હતા અને થોડા સમય પહેલા પણ તેમને ઝેર આપીને મારી નાખવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. જોકે, આ પહેલીવાર નથી કે જ્યારે રશિયન રાષ્ટ્રપતિના ટીકાકારનું આટલી શંકાસ્પદ રીતે મોત થયું હોય. થોડા સમય પછી વેગનર ચીફનું વિમાન દુર્ઘટનામાં મૃત્યુ થયું હતું. પુતિનના 23 વર્ષના શાસન દરમિયાન ક્રેમલિનના ટીકાકારોને અલગ અલગ રીતે મારવામાં આવ્યા છે. પત્રકારોથી લઈને જાસૂસો સુધી દરેક આમાં સામેલ છે. ચાલો એક નજર કરીએ…
શંકાસ્પદ મૃત્યુની શ્રેણી
રશિયામાં, પુતિનના વિરોધીઓને મારવા માટે આવી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જેથી કોઈને શંકાસ્પદ મૃત્યુ પર પણ શંકા ન થાય. પુતિનના આવા જ એક વિરોધી, એલેક્ઝાન્ડર લિટવિનેન્કોને 2006માં લંડનમાં ઝેર આપીને મોતને ઘાટ ઉતારી દેવામાં આવ્યા હતા. પાછળથી, બ્રિટિશ તપાસમાં એ પણ બહાર આવ્યું કે રશિયન એજન્ટોએ પુતિનની ઇચ્છા પર લિટવિનેન્કોની હત્યા કરી હતી. એ જ રીતે રશિયાના ભૂતપૂર્વ લશ્કરી ગુપ્તચર અધિકારી સર્ગેઈ સ્ક્રિપાલને પણ ઝેર આપવામાં આવ્યું હતું. એ જ રીતે, બે લેખકો દિમિત્રી બાયકોવ અને પ્યોત્ર વર્ઝિલોવને પણ ઝેર આપવામાં આવ્યું હતું. એ જ રીતે, અન્ય દેશોમાં ક્રેમલિન વિરોધી ત્રણ રશિયન પત્રકારોને ઝેર આપીને મારી નાખવામાં આવ્યા હતા.
પૂર્વ ડેપ્યુટી પીએમ પણ બચ્યા ન હતા
એ જ રીતે, 2006 માં, અન્ના પોલિટકોવસ્કાયા, જેણે માનવ અધિકારના ઉલ્લંઘન સાથે સંબંધિત સમાચાર લખ્યા હતા, તેમને મોસ્કોમાં તેમના ઘરની બહાર ગોળી મારી દેવામાં આવી હતી. એ જ રીતે, એક અગ્રણી વિપક્ષી નેતા બોરિસ નેમત્સોવની પણ મધ્ય મોસ્કોમાં ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ ઘટના વર્ષ 2015ની છે. રાષ્ટ્રપતિ બોરિસ યેલ્ત્સિનના કાર્યકાળ દરમિયાન તેઓ નાયબ વડાપ્રધાન રહી ચૂક્યા છે. 2013 માં, બોરિસ બેરેઝોવ્સ્કી તેના ઘરના બાથરૂમમાં લટકતો જોવા મળ્યો હતો. બોરિસ શરૂઆતમાં ક્રેમલિનના આંતરિક હતા જે પાછળથી પુતિનના ટીકાકાર બન્યા હતા. એ જ રીતે, અન્ય ક્રેમલિન આંતરિક, મિખાઇલ લેસિન, 2015 માં વોશિંગ્ટન ડીસીમાં એક હોટલના રૂમમાં મૃત હાલતમાં મળી આવ્યો હતો. લેસિન એક સમયે પુતિનને પ્રોત્સાહન આપનાર વ્યક્તિત્વમાં હતા.
વિરોધી અવાજો પસંદ નથી
સૌથી ખતરનાક મૃત્યુ કિરીલ સ્ટ્રેમોસોવનું હતું, જેમને રશિયા દ્વારા યુક્રેનના ખેરાસન પ્રાંતના ડેપ્યુટી ગવર્નર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. મળતી માહિતી મુજબ, તેનું મોત કાર અકસ્માતમાં થયું હતું. સ્ટ્રેમોસોવ સોશિયલ મીડિયા પર તેના સ્પષ્ટવક્તા નિવેદનો અને પ્રતિક્રિયાઓ માટે જાણીતા હતા. આવા જ એક વીડિયોમાં સ્ટ્રેમોસોવે રશિયન રક્ષા મંત્રીને પોતાને ગોળી મારવાનું કહ્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે સ્ટ્રેમોસોવના આ નિવેદન પછી, રશિયન સરકાર તેમનાથી છૂટકારો મેળવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. રશિયન સરકારના અન્ય મહત્વના વિપક્ષી નેતા વ્લાદિમીર કારા-મુર્ઝાને પણ 2015 અને 2017માં ઝેર આપીને મારી નાખવાના પ્રયાસો થયા હતા.
