24 કરોડની વસ્તી ધરાવતા પાડોશી દેશ પાકિસ્તાનમાં 8 ફેબ્રુઆરીએ સામાન્ય ચૂંટણી યોજાવાની છે. લોકો અહીં સતત ચોથી વખત મતદાન કરશે પરંતુ તે પહેલા મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતો દેશ અભૂતપૂર્વ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે, જ્યાં ગુસ્સો, નિરાશા અને આશાનું નવું કિરણ દેખાઈ રહ્યું છે. આ દેશ માટે આશ્ચર્યની વાત છે કે આઝાદીના 76 વર્ષ પછી પણ એક પણ વડાપ્રધાને સંપૂર્ણ પાંચ વર્ષનો કાર્યકાળ પૂર્ણ કર્યો નથી. ત્યાં ઘણીવાર લશ્કરી શાસન રહ્યું છે અને લોકશાહીની પુનઃસ્થાપનાના કિસ્સામાં પણ લશ્કરી શાસનનું વર્ચસ્વ રહ્યું છે. પાકિસ્તાન 1956 થી 1971, 1977 થી 1988 અને ફરીથી 1999 થી 2008 સુધી લશ્કરી શાસન હેઠળ હતું.
આ વખતે 8મી ફેબ્રુઆરીએ યોજાનાર મતદાન પણ કથિત સૈન્ય હસ્તક્ષેપના પડછાયા હેઠળ થઈ રહ્યું છે. આ વખતની ચૂંટણી એટલા માટે પણ મહત્વની છે કારણ કે એક પૂર્વ વડાપ્રધાન જેલના સળિયા પાછળ છે, જ્યારે બીજા સ્વ-નિવાસમાંથી બહાર આવીને ચોથી વખત વડાપ્રધાન બનવા માટે ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. એટલું જ નહીં, આ પૂર્વ વડાપ્રધાન એટલે કે નવાઝ શરીફની ગુનાહિત સજા ચૂંટણી પહેલા જ હટાવી દેવામાં આવી છે.
પંજાબ પ્રાંત શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
પાકિસ્તાનની સંસદના નીચલા ગૃહ નેશનલ એસેમ્બલીમાં કુલ 342 બેઠકો છે. તેમાંથી 272 સાંસદો ચાર રાજ્યોમાંથી ચૂંટાયા છે, જ્યારે 60 બેઠકો મહિલાઓ માટે અને 10 બેઠકો ધાર્મિક લઘુમતીઓ માટે અનામત છે. પંજાબ, સિંધ, બલૂચિસ્તાન અને ખેર પખ્તુનખ્વા પાકિસ્તાનના ચાર પ્રાંત છે. આ પૈકી, પંજાબને સત્તાનો પ્રવેશદ્વાર કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેની પાસે નેશનલ એસેમ્બલીમાં સૌથી વધુ 141 બેઠકો છે. 2018ની ચૂંટણીમાં ઈમરાન ખાનની પાર્ટી પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઈન્સાફ (PTI)એ અહીંથી કુલ 67 બેઠકો જીતીને ઈસ્લામાબાદમાં સરકાર બનાવી હતી.
બીજી તરફ, નવાઝ શરીફની પાર્ટી પીએમએલ-એનને 2018માં અહીં કુલ 64 બેઠકો મળી હતી. આ વખતે ઈમરાન ખાનની પાર્ટી પંજાબ સહિત સમગ્ર પાકિસ્તાનમાં સંકટનો સામનો કરી રહી છે. તેમના ઘણા નેતાઓ અપક્ષ તરીકે ચૂંટણી લડી રહ્યા છે જ્યારે ઈમરાન ખાન સહિત પીટીઆઈના ઘણા વરિષ્ઠ નેતાઓ જેલમાં છે. આ કારણોને લીધે નવાઝ શરીફની પાર્ટીના નેતાઓ રાજકીય ક્ષેત્રે આગળ ચાલી રહ્યા છે. નવાઝ શરીફ પોતે લાહોરની નેશનલ એસેમ્બલી સીટ-130 પરથી ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. તેથી PMLN અહીં પ્રભુત્વ ધરાવે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે પાકિસ્તાનમાં, જે પક્ષ પંજાબ પ્રાંતમાં વધુ પ્રભાવ ધરાવે છે અને જે વધુ બેઠકો જીતે છે, તે કેન્દ્રમાં સરકાર બનાવે છે. પંજાબમાં બિલાવલ ભુટ્ટોની પાર્ટી પીપીપીની સ્થિતિ સારી નથી. જો કે તેઓ પંજાબની એક સીટ પરથી ચૂંટણી લડી રહ્યા છે.
અન્ય પ્રાંતોમાં શું સ્થિતિ છે?
બીજો મહત્વનો પ્રાંત સિંધ છે, જ્યાં કુલ 61 બેઠકો છે. તેને પીપીપીનો ગઢ માનવામાં આવે છે. અહીં હજુ પણ પીપીપીની પ્રાંતીય સરકાર છે. પીએમએલ-એન પણ અહીં પોતાની સ્થિતિ મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. નવાઝ શરીફની પાર્ટી મુત્તાહિદા કૌમી મૂવમેન્ટ સાથે ગઠબંધન કરીને અહીં ચૂંટણી લડી રહી છે. આ સિવાય ખૈબર પખ્તુનખ્વામાં નેશનલ એસેમ્બલીની 45 અને બલૂચિસ્તાનમાં 16 સીટો છે.
