ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ રાયસીનું રવિવારે હેલિકોપ્ટર દુર્ઘટનામાં મોત થયું હતું. તેમની સાથે વિદેશ મંત્રી આમિર અબ્દુલ્લાહિયાનું પણ નિધન થયું હતું. આ દુર્ઘટનાએ સમગ્ર વિશ્વમાં હલચલ મચાવી દીધી છે અને દરેક વ્યક્તિ પૂછે છે કે મધ્ય પૂર્વ સહિત વિશ્વની ભૌગોલિક રાજકીય પરિસ્થિતિઓ પર તેની શું અસર પડશે. આ દુર્ઘટના પાછળ ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિનું જૂનું હેલિકોપ્ટર પણ હોવાનું માનવામાં આવે છે. આ હેલિકોપ્ટરને 1970ના દાયકામાં વિયેતનામ યુદ્ધ દરમિયાન ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું હતું. બેલ 212 હેલિકોપ્ટર એક અમેરિકન કંપની દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું, જેનું નામ બેલ ટેક્સ્ટ્રોન ઇન્ક છે. આ હેલિકોપ્ટરે 1968માં પ્રથમ ઉડાન ભરી હતી.
આ હેલિકોપ્ટર દાયકાઓથી એરફોર્સ મિશન અને રાજકારણીઓ માટે પણ તેના ઉપયોગ માટે ઓળખાય છે. તેની ઉપયોગીતાને કારણે તેને યુટિલિટી હેલિકોપ્ટર કહેવામાં આવે છે. જોકે હવે તે જૂનું થઈ ગયું છે. આવી સ્થિતિમાં 5 દાયકા જૂના આ હેલિકોપ્ટર પર સવાર ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિએ પણ એક સવાલ ઉઠાવ્યો છે. ઈરાન પાસે ઘણા પ્રકારના હેલિકોપ્ટર છે, પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધોને કારણે તે તેના પાર્ટ્સ મેળવવામાં અસમર્થ છે. ઈરાનની સેના પાસે પણ મોટાભાગે 1979ની ઈસ્લામિક ક્રાંતિ પહેલાના વિમાનો છે.
ઇબ્રાહિમ રાયસી જે વિમાનમાં મુસાફરી કરી રહ્યા હતા તે વિમાનમાં થોડા સમય પહેલા ખામી સર્જાઈ હતી, જેને સુધારી લેવામાં આવી હતી. આ રીતે જો અમેરિકા સહિત ઘણા દેશો દ્વારા ઈરાન પર પ્રતિબંધો ન લગાવવામાં આવ્યા હોત તો કદાચ ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિને જૂના વિમાનમાં ઉડવાની મંજૂરી મળી ન હોત. 2021ની ચૂંટણીમાં ઈબ્રાહિમ રાયસી ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ બન્યા. તે દરમિયાન ઈરાનના ઈતિહાસમાં સૌથી ઓછું મતદાન થયું હતું. આ અંગે પણ સવાલો ઉઠ્યા હતા. ઈરાને પણ રાયસી પર ઘણા નિયંત્રણો લાદ્યા હતા. અમેરિકાએ કહ્યું કે રાયસી 1988માં રાજકીય કેદીઓની મોટા પાયે થયેલી હત્યાઓમાં પણ સામેલ હતો.
જો કે આ પછી પણ રાયસી અમેરિકાના દબાણ સામે ઝૂકવા તૈયાર નથી. રાયસીના નેતૃત્વમાં ઈરાને છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં મોટા પાયે યુરેનિયમ એકત્ર કર્યું હતું અને આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ છતાં ઘાતક શસ્ત્રો તૈયાર કરી રહ્યું હતું. અણુશસ્ત્રો તૈયાર કરવાની પણ ચર્ચા થઈ હતી. આટલું જ નહીં, યુક્રેન સાથેના યુદ્ધમાં ઈરાને રશિયાને મોટા પાયા પર હથિયારોની સપ્લાઈ પણ કરી છે. ખાસ કરીને તેના મરકઝ ડ્રોનની મદદથી, રશિયાએ યુક્રેનિયન લક્ષ્યોને પસંદગીયુક્ત રીતે નુકસાન પહોંચાડ્યું છે.
