લખો વર્ષો જૂનો છે પાણીપુરીનો ઈતિહાસ જાણો તેના વિષેની રોચક વાતો અને જુદા જુદા શહેરોમાં કયા નામે પ્રખ્યાત છે આ સ્ટ્રીટ ફૂડ?

પાણીપુરી નામ સાંભળીને જ મોઢામાં પાણી આવી જાય તેવું એક સ્ટ્રીટ ફૂડ. નાનાથી લઇ મોટા સૌ કોઈ પાણીપુરીના દીવાના હોય છે. પાણીપુરીની લારી ઉપર નાનાંમોટાંઓ ભેદ ભૂલી બધા જ હોંશે હોંશે ખાય છે. આજકાલતો લગ્ન સમારંભમાં પણ તેને સ્થાન મળ્યું છે. ભારતમાં ભાગ્યે જ એવું કોઈ શહેર હશે જ્યાં પાણીપુરી ન જોવા મળતી હોય. તે દરેક રાજ્ય અને શહેરમાં અલગ-અલગ નામથી ઓળખાય છે. તો આ પાણીપુરીની શોધ કોણે કરી હશે. આવો જોઈએ તેનો રસપ્રદ ઇતિહાસ …

પાણીપુરી ક્યારે અને કેવી રીતે બનાવવામાં આવી ?
પાણીપુરી સૌપ્રથમ ક્યારે અને કેવી રીતે બન્યા તે વિશે ઘણી ઐતિહાસિક અને પૌરાણિક કથાઓ છે. એવું પણ કહેવાય છે કે પાણીપુરીની શરૂઆત 100-200 વર્ષમાં નહીં પરંતુ લાખો વર્ષો પહેલા થઈ હતી. કેટલાક લોકો પાણીપુરીના ઈતિહાસને મહાભારત કાળ સાથે પણ જોડે છે.

દ્રૌપદીએ પહેલીવાર પાણીપુરી બનાવી હતી
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, લગ્ન પછી જ્યારે દ્રૌપદી પહેલીવાર પાંડવોના ઘરે પહોંચી ત્યારે કુંતીએ તેની પરીક્ષા લેવાનું નક્કી કર્યું. હકીકતમાં તે સમયે પાંડવો વનવાસ પર હતા અને ભીખ માંગીને અહીં-તહીં ખાતા હતા, તેથી ઘરમાં બહુ ખાવાનું નહોતું. આવી સ્થિતિમાં કુંતીએ પોતાની નવી વહુ દ્રૌપદીની કસોટી કરવા માટે કંઈક ખાસ બનાવવાનું કામ સોંપ્યું હતું.

દ્રૌપદીની કસોટી કરવા કુંતીએ આ કામ કર્યું:
કુંતીએ તેની વહુ દ્રૌપદીને થોડો લોટ અને થોડી શાકભાજી આપતાં કહ્યું કે આમાં બધા પાંડવો માટે કંઈક એવું બનાવો જે સ્વાદિષ્ટ હોય અને બધાનું પેટ ભરે. આવી સ્થિતિમાં, દ્રૌપદીએ લોટની નાની પુરીઓ બનાવી અને તેને બટાકા અને ગરમ પાણી સાથે પીરસી. આ પાણીપુરી ખાધા પછી પાંડવોનું પેટ પણ ભરાઈ ગયું અને તેમને પણ એક અલગ જ પ્રકારના ભોજનનો સ્વાદ મળ્યો.

પાણીપુરીનો મગધ સાથેનો સંબંધ પણ હતો:
આ સિવાય કેટલીક ઐતિહાસિક વાર્તાઓમાં પાણીપુરી મગધ સાથે પણ જોડાયેલા છે. તેને મગધમાં ફુલકી પણ કહેવામાં આવે છે. મગધ એ બિહારનો પ્રદેશ છે. ઈતિહાસકારો કહે છે કે પાણીપુરીની શોધ મગધમાં થઈ હતી, જે 16 મહાજનપદ (સંસ્કૃતમાં મહાન રજવાડાઓ)માંથી એક છે. તે સમયે પાણીપુરી કયા નામથી જાણીતી હતી તેના કોઈ નક્કર પુરાવા નથી, પરંતુ મગધની આસપાસના વિસ્તારોમાં તેને ‘ફૂલકી’ કહેવામાં આવતું હતું. પાછળથી ધીરે ધીરે આ નામ સમગ્ર ઉત્તર ભારતમાં પ્રસિદ્ધ થયું.

પાણીપુરી ક્યાં કયા નામે ઓળખાય છે?

• હરિયાણા -પાણી પતાશી
• મધ્યપ્રદેશ -ફુલકી
• ઉત્તર પ્રદેશ -પાણી બતાચે
• આસામ -ફુસ્કા અથવા પુસ્કા
• ઓડિશા, તેલંગાણા -ગુપચુપ
• બિહાર, ઝારખંડ, છત્તીસગઢ, બંગાળ -પુચકા
• મહારાષ્ટ્ર -પાણીપુરી
• ગુજરાત -પકોડી, પાણીપુરી