દર વર્ષની જેમ આ વખતે પણ વધતું વાયુ પ્રદૂષણ સ્વાસ્થ્ય માટે અનેક પ્રકારના જોખમો લાવી રહ્યું છે. પ્રદૂષિત હવાના શ્વાસને કારણે માત્ર વૃદ્ધો જ નહીં પરંતુ નાના બાળકોને પણ સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત અનેક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. પ્રદૂષણ ફેફસાને સૌથી વધુ અસર કરે છે. જેના કારણે વ્યક્તિને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવા લાગે છે. જોકે મોટા ભાગના દરેકને આ ખબર હશે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વધતું વાયુ પ્રદૂષણ માત્ર ફેફસાને જ નહીં પરંતુ તમારી આંખો અને કાનને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે. જી હા, મેડિકલ એક્સપર્ટના જણાવ્યા અનુસાર ખરાબ હવાની ગુણવત્તાને કારણે લોકોની આંખો અને કાન પર પણ વિપરીત અસર થઈ રહી છે.
ડૉ. કુણાલ નિગમ, ઇએનટી અને કોકલિયર ઇમ્પ્લાન્ટ, સનાર ઇન્ટરનેશનલ હોસ્પિટલના જણાવ્યા અનુસાર, વધતું વાયુ પ્રદૂષણ માત્ર વ્યક્તિના ફેફસાને જ નહીં પરંતુ તેની આંખો અને કાનના સ્વાસ્થ્યને પણ જોખમમાં મૂકે છે. નાક અને મોંની જેમ, આંખો અને કાનને ઢાંકવા ખૂબ મુશ્કેલ છે. જેના કારણે ફેફસાંની જેમ આંખ અને કાન પર પણ વાયુ પ્રદૂષણની વિપરીત અસર થાય છે. આ સમસ્યા બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો બંને માટે મુશ્કેલીનું કારણ છે, ખાસ કરીને જેઓ એવા શહેરોમાં રહે છે જ્યાં પ્રદૂષણનું પ્રમાણ વધુ રહે છે.
વાયુ પ્રદૂષણથી થતી આંખની સમસ્યાઓ-
પ્રદૂષિત હવા આંખને લગતી ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે જેમ કે-
-વર્ષોથી પ્રદૂષણના સંપર્કમાં આવવાથી કોર્નિયાને નુકસાન થાય છે, જો કે આ તરત થતું નથી. પરંતુ જો સૂકી આંખની સમસ્યા લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે છે, તો તે કોર્નિયાને નુકસાન પહોંચાડે છે, લાંબા ગાળે દ્રષ્ટિને અસર કરે છે.
-જો પ્રદૂષણને કારણે આંખો પર ખંજવાળ આવતી હોય તો આંખોને ઘસવાથી કોર્નિયા પર પણ અસર થાય છે.
-જે લોકો કોન્ટેક્ટ લેન્સ પહેરે છે તેઓને વધુ જોખમ રહેલું છે કારણ કે તેમની આંખો પહેલેથી જ શુષ્ક છે.
-પ્રદૂષણના કણો આંખોને શુષ્ક બનાવી શકે છે અને આંખોમાં ખંજવાળ, બળતરા અને ડંખનું કારણ બની શકે છે.
-પ્રદૂષણના કણોથી આંખોમાં ઈન્ફેક્શન થઈ શકે છે, જેનાથી આંખોની પ્યુપિલ્સને વધુ નુકસાન થાય છે.
-પ્રદૂષણ વધવાથી નેત્રસ્તર દાહ જેવા આંખના રોગોનું જોખમ વધે છે.
-બાળકોમાં મોતિયા અને ગ્લુકોમાની શક્યતા વધી શકે છે.
-પ્રદૂષણ વધવાથી નેત્રસ્તર દાહ જેવા આંખના રોગોનું જોખમ વધે છે.
વાયુ પ્રદૂષણને કારણે કાનની સમસ્યાઓ-
પ્રદૂષણના કણો વ્યક્તિના કાનના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ખતરો બની શકે છે. વધતા પ્રદૂષણને કારણે કાનના પડદા સંકોચવા લાગે છે, જેના કારણે બહેરાશની સમસ્યા ઊભી થઈ શકે છે. નાક-કાન-ગળાના નિષ્ણાતો આને ચિંતાજનક સ્થિતિ ગણાવી રહ્યા છે.
પ્રદૂષણને કારણે નાક અને ગળાની એલર્જી વધી રહી છે અને આ એલર્જી કાનના પડદા પર અસર કરી રહી છે. જેના કારણે કાનના પડદા સંકોચાઈ રહ્યા છે. તમને જણાવી દઈએ કે, આ સમસ્યા બાળકો અને વૃદ્ધોમાં સૌથી વધુ જોવા મળે છે.
-પ્રદૂષણના કણો કાનમાં પ્રવેશવાથી કાનમાં દુખાવો અને ચેપનું જોખમ વધી શકે છે.
– પ્રદૂષણને કારણે વધુ પડતી ધૂળ અને ગંદકીના સંપર્કમાં આવવાથી મોટા અવાજો સાંભળવા અને કાનમાં દુખાવો જેવી ફરિયાદો થઈ શકે છે.
-વાયુ પ્રદૂષણથી સાઇનુસાઇટિસ, શરદી અને એલર્જી થાય છે, જે પાછળથી કાનને ખરાબ અસર કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ટિનીટસ રોગ ઠંડી પછી અસર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં શરદી અને એલર્જીને હળવાશથી લેવાની ભૂલ ન કરો.
-શરદીમાં, નાકમાંથી પાણી નાક અને કાનની વચ્ચે સ્થિત યુસ્ટાચિયન ટ્યુબમાં જાય છે. આ પાણીથી મધ્ય કાનમાં ઈન્ફેક્શન થાય છે. ક્યારેક કફના કારણે ટ્યુબ બ્લોક થઈ જાય છે. જેના કારણે કાનમાં ઈન્ફેક્શનની સાથે દર્દીની સાંભળવાની ક્ષમતા પણ ઓછી થઈ જાય છે.
-ઝેરી રસાયણો અને ધૂળથી ભરેલી હવાના સંપર્કમાં આવવાથી કાનની નસોને નુકસાન થાય છે, જેનાથી કાનમાં ખંજવાળ, સોજો અને ઉબકા આવવા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
નિવારક પગલાં-
-જો તમે પ્રદૂષિત વિસ્તારમાં રહેતા હોવ તો દરરોજ ઘણી વખત તમારી આંખોને સ્વચ્છ પાણીથી ધોઈ લો.
-પ્રદૂષણથી બચવા માટે બને ત્યાં સુધી ઘરની આસપાસ નવા છોડ વાવો.
-ઘરની બહાર નીકળતી વખતે આંખો પર સનગ્લાસ પહેરો જેથી આસપાસ ઉડતા હાનિકારક કણો આંખોમાં ન જાય.
-પ્રદૂષણથી બચવા માટે તમારા શરીરને હાઇડ્રેટ રાખો. તે તમારી આંખો તેમજ તમારા આખા શરીર માટે સારું છે.
-સવારે અને સાંજે અત્યંત પ્રદૂષિત હવામાં બહાર ન ફરવું.
– સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવો અને નિયમિતપણે તમારા સ્વાસ્થ્યની તપાસ કરાવો.
– આહારમાં વિટામિનથી ભરપૂર શાકભાજી અને ફળોનો સમાવેશ કરો.
– દરરોજ ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ વ્યાયામ કરો.
-આંખની તંદુરસ્તી જાળવવા આંખને લગતી કસરતો કરો.
-ઘરમાં સારું એર પ્યુરિફાયર રાખવું જરૂરી છે.
