ચાબહાર પોર્ટને લઈને ભારત અને ઈરાન વચ્ચે ડીલ થઈ છે. આ અંતર્ગત આગામી 10 વર્ષ સુધી પોર્ટનું સંચાલન સંભાળવામાં આવશે. આ ડીલ બાદ અમેરિકાએ ચેતવણી આપી છે કે ઈરાન સાથે વેપાર કરતી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે તેના પર પ્રતિબંધો પણ લાદવામાં આવી શકે છે. આ સાથે અમેરિકાએ સંકેત આપ્યો છે કે 2018માં ઈરાન સાથેના સોદા પર તેણે ભારતને જે છૂટ આપી હતી તે પાછી ખેંચી શકાય છે. આ અંતર્ગત અમેરિકાએ ભારતને આઝાદી આપી હતી કે તે ચાબહાર પોર્ટ તૈયાર કરી શકે છે અને અફઘાનિસ્તાન સુધી રેલવે લાઈન પણ બનાવી શકે છે.
સૂત્રોના જણાવ્યા પ્રમાણે અમેરિકાના વલણને ધ્યાનમાં રાખીને ભારત હવે સાવધાનીપૂર્વક આગળ વધી રહ્યું છે. ભારત એ સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે કે અમેરિકાના પ્રતિબંધોને આધીન ચાબહાર પોર્ટ પ્રોજેક્ટમાં કોઈ ઈરાની કંપની સામેલ ન થાય. વાસ્તવમાં, ચાબહાર પોર્ટ પર ઈરાન સાથે 10 વર્ષના કરાર માટે આટલો સમય લેવા પાછળનું આ જ કારણ હતું. ઈકોનોમિક ટાઈમ્સના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત નથી ઈચ્છતું કે એવા કોઈ નિયમનું ઉલ્લંઘન થાય જેનાથી અમેરિકન પ્રતિબંધો લાગી શકે. જ્યારે અમેરિકાએ આ ડીલ પર ભારતને રાહત આપી ત્યારે ત્યાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની સરકાર હતી.
ત્યારબાદ અમેરિકન વલણને લઈને એવું માનવામાં આવે છે કે તે ચાબહાર પોર્ટમાં ભારતની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકાને સમજી ચૂક્યું છે. ખાસ કરીને અફઘાનિસ્તાનમાં અમેરિકા અને ભારતના હિતોને ધ્યાનમાં રાખીને આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. હવે અફઘાનિસ્તાનમાંથી અમેરિકન સૈનિકો પાછા ફર્યા છે અને આ વિસ્તારની સ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત પણ ઇચ્છે છે કે ચાબહાર ડીલ ચાલુ રહે અને અમેરિકન પ્રતિબંધોનું ઉલ્લંઘન ન થાય. યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટે 2018 માં એક નિવેદન બહાર પાડ્યું હતું કે લાંબી વિચાર-વિમર્શ પછી, અમે ચાબહાર પોર્ટને અપવાદ તરીકે ધ્યાનમાં લઈને કેટલીક છૂટ આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે. પરંતુ હવે અમેરિકાના બદલાયેલા વલણે ભારતને પણ એલર્ટ મોડમાં મૂકી દીધું છે.
